Waarom is er gekozen voor een uitbreiding in Kruisland?

Brabant Water zoekt sinds 2018 naar oplossingen voor het knelpunt in West-Brabant, waar de huidige waterproductiebedrijven hun maximale vergunningscapaciteit bijna hebben bereikt. Door een vergunningsruimte van 3,5 miljoen m³ per jaar van Eindhoven naar West-Brabant te verplaatsen, ontstaat er ruimte om meer water te winnen op de plek waar de situatie het meest nijpend is. In dit hoofdstuk wordt uitgelegd waarom Kruisland de beste optie is voor een nieuwe drinkwaterwinning.

Uitbreiding huidige winningen niet haalbaar

Brabant Water onderzocht eerst of het uitbreiden van de huidige drinkwaterwinningen in West-Brabant zoals Seppe, Bergen op Zoom en Wouw een oplossing kon bieden. Al snel bleek dit niet haalbaar vanwege hun ligging in vrij afwaterend gebied en de nabijheid van beschermde natuurgebieden. Bovendien zouden uitbreidingen leiden tot aanzienlijke verlaging van de grondwaterstand en negatieve effecten op landbouwopbrengsten. Daarom werd besloten om op zoek te gaan naar een mogelijke nieuwe locatie voor drinkwaterwinning.

Zoektocht naar een nieuwe locatie

In de zoektocht naar een locatie in West-Brabant heeft Brabant Water eerst zorgvuldig onderzocht aan welke eisen een nieuwe drinkwaterwinning moet voldoen. Op basis daarvan zijn vijf uitgangspunten vastgesteld om een geschikte locatie te vinden:

• Gelegen in peilbeheerst gebied: de provinciale beleidsregel grondwater schrijft voor dat nieuwe drinkwaterwinningen alleen nog mogelijk zijn in gebieden waar het waterschap het waterpeil in de watergangen kan regelen. Op die manier kunnen de effecten in grondwaterstandsdaling van de grondwateronttrekking worden gedempt door het oppervlaktewatersysteem (het geheel van rivieren, sloten, beken en andere waterlopen);

• Aan het einde van het hydrologisch systeem: dat wil zeggen niet op de plek waar het water de grond in gaat, maar zo dicht mogelijk op de plek waar het grondwater de grond uit gaat en weer oppervlaktewater wordt;

• Op ruime afstand van Natura 2000-gebieden, Natte Natuurparels en Natuurnetwerk Brabant: om significante effecten op deze beschermde natuurgebieden uit te sluiten;

• Op afstand van zout grondwater: zodat risico op verzilting wordt voorkomen;

• Beschermende kleilaag: De drinkwaterwinning moest plaatsvinden uit een watervoerend pakket (een laag in de ondergrond die in staat is water door te laten) met een dikke, beschermende kleilaag. Deze kleilaag zorgt voor een goede grondwaterkwaliteit en beperkt de impact op het maaiveld, zoals op landbouwgronden.

Na een verkenning van verschillende locaties in de buurt bleek een locatie nabij Kruisland het meest geschikt. Niet alleen voldoet de locatie aan alle uitgangspunten, maar deze biedt ook de mogelijkheid om 3,5 miljoen m³ grondwater per jaar te onttrekken zonder significante negatieve effecten op de omgeving (zie Figuur 3). De winning kan als zogenoemde satellietwinning aangesloten worden op de zuivering in Wouw, die binnenkort nieuw gebouwd wordt.

^{Figuur 3: Vier onderzochte locaties ten noordoosten van Wouw. Uiteindelijk is gekozen voor een locatie ten noorden van S4}

Technische en hydrologische overwegingen

In de voorgaande paragraaf werd al uitgelegd dat een watervoerend pakket een laag in de ondergrond is die water kan doorlaten. De diepe ondergrond in het zoekgebied voor de nieuwe drinkwaterwinning bestaat uit drie watervoerende pakketten, gescheiden door kleilagen. Het derde watervoerende pakket is gekozen als beste optie voor drinkwaterwinning, vanwege de goede bescherming door de bovenliggende kleilaag en de beperkte doorlatendheid van de onderliggende lagen, waardoor het risico op verzilting wordt geminimaliseerd.

^{Figuur 4: Schematische weergave van het voornemen en de diepe ondergrond}